Με τη Ρωσία να υποστηρίζει πως η Ουκρανία μπορεί να χρησιμοποιήσει «βρώμικες βόμβες» και την Δύση να μιλάει για προβοκάτσια της Μόσχας, αξίζει να δούμε τι είναι αυτές και πως μπορούν να χρησιμοποιηθούν.
Υπογραμμίζεται ότι «βρώμικες βόμβες», από όσο είναι γνωστό, δεν έχουν ποτέ χρησιμοποιηθεί μέχρι σήμερα, αν και έχει αναφερθεί από κρατικές υπηρεσίες πληροφοριών διαφόρων χωρών ότι τρομοκρατικές οργανώσεις, περιλαμβανομένης της Αλ Κάιντα και του ISIS σχεδίαζαν να το κάνουν ή έστω είχαν δοκιμάσει να κατασκευάσουν κάποια.
Η μοναδική… «σχεδόν τεκμηριωμένη» περίπτωση είναι αυτή του 1995, όταν αναφέρεται ότι Τσετσένοι αντάρτες μετέφεραν σε τοποθεσία της Μόσχας μια «βρώμικη βόμβα» αλλά τελικά δεν κατόρθωσαν να την πυροδοτήσουν (ή αυτό αποτράπηκε από τις ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας). Οι λεπτομέρειες όμως της υπόθεσης που είναι γνωστές, είναι λίγες και πολλοί θεωρούν ότι είτε πράγματι υπήρξε αλλά οι Ρώσοι αποσιώπησαν τελικά το γεγονός, είτε δεν συνέβη ποτέ.
Αυτό που πρέπει να τονιστεί, ειδικά υπό το πρίσμα του ότι τις τελευταίες ημέρες η αναφορά περί «βρώμικων βομβών» από την Ρωσία γίνεται στη σκιά των υπονοούμενων για χρήση πυρηνικών όπλων, είναι ότι η «dirty bomb», δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία.
Ένα πυρηνικό όπλο με την έκρηξή του προκαλεί καταστροφές (η έκταση των οποίων ποικίλει από την ισχύ του-που μετράται με αναγωγή σε ποσότητα συμβατικών εκρηκτικών) από την τεράστια ποσότητα ενέργειας που απελευθερώνεται κατά την εκτόνωσης και προκαλεί τόσο ωστικό κύμα (που κινείται με πολλές εκατοντάδες χιλιόμετρα την ώρα) όσο και θερμικό που ακολουθεί και φυσικά από την διασπορά ραδιενέργειας πολύ υψηλής έντασης.
Η «βρώμικη βόμβα» δεν είναι ούτε βόμβα νετρονίων (neutron bomb), που είναι μια υποκατηγορία πυρηνικού όπλου, συνήθως στην μορφή βόμβας υδρογόνου με μικρή ισχύ, που βασίζει την καταστρεπτικότητά της όχι τόσο σε ωστικό ή θερμικό κύμα αλλά στη διασπορά ραδιενέργειας πολύ υψηλής έντασης, δηλαδή με άλλα λόγια σκοτώνει αλλά δεν καταστρέφει υποδομές στην ίδια έκταση όπως ένα τυπικό ατομικό όπλο.
Οι «βρώμικες βόμβες» από την άλλη είναι συσκευές ευτελούς τεχνολογίας που στοχεύουν στο να μολύνουν μια περιοχή με ραδιενέργεια. Θεωρητικά βασίζονται σε ραδιενεργά υλικά, συνήθως πυρηνικά απόβλητα, τα οποία σε μορφή σκόνης, απλά διασκορπίζονται από την εκτόνωση συμβατικών εκρηκτικών, και τα διασπείρουν σε σχετικά μικρή περιοχή, ανάλογη με την ισχύ των εκρηκτικών.
Δεν είναι όπλα και από όσο είναι γνωστό δεν έχουν ενταχθεί ως τακτικά οπλικά συστήματα (γιατί δεν είναι τέτοια) αφού η εφαρμογή τους στο πεδίο της μάχης είναι μικρή έως και ανύπαρκτη.
Η χρήση μιας «βρώμικης βόμβας» σε μια περιοχή περιορίζεται στην μόλυνσή της από χαμηλής έντασης ραδιενέργεια και στο πεδίο τη μάχης το μοναδικό αποτέλεσμα θα ήταν να καθυστερήσει την κίνηση του αντιπάλου, που είτε θα πρέπει να την παρακάμψει, είτε να λάβει μέτρα προστασίας του προσωπικού του.
Τονίζεται όμως ότι για ένα φορητό τέτοιο σύστημα η περιοχή μόλυνσης είναι πολύ περιορισμένη (εκατοντάδες ή μερικές χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα, που μπορεί όμως να αυξηθεί σε πολλά τετραγωνικά χιλιόμετρα καθώς η ραδιενεργός σκόνη μεταφέρεται από τον άνεμο) και η ραδιενεργή μόλυνση σχετικά χαμηλή, αφού ραδιενεργό υλικό υψηλής έντασης θα απαιτούσε διαχείριση και μεγέθη της συσκευής που θα έκαναν απαγορευτική την κατασκευή της.
Αντίθετα η απειλή μιας «βρώμικης βόμβας» ως τρομοκρατικό «όπλο» μπορεί να έχει πολύ μεγάλο αντίκτυπο απέναντι σε άμαχο πληθυσμό.
