Εδώ και λίγες ώρες χρειάζονται κάτι περισσότερο από 5 τουρκικές λίρες για την αγορά ενός δολαρίου. Αν και το νόμισμα της Τουρκίας έχει δεχτεί ισχυρές πιέσεις από την αρχή του χρόνου, από την περασμένη Παρασκευή πλέον διαπραγματεύεται στα 5,080 έναντι του ενός δολαρίου.
Κυρώσεις ΗΠΑ σε δυο Τούρκους υπουργούς – Αντίδραση Τουρκίας «στο δικό της φάρμακο»
Η υποτίμηση ενός νομίσματος βραχυπρόθεσμα δεν είναι πρόβλημα σε αυτή την φάση. Μάλιστα μπορεί να βοηθήσει την τουρκική οικονομία να συνεχίσει την ανάπτυξή της, καθώς ενισχύονται οι εξαγωγές και μάλιστα ισχυρά. Τα τουρκικά αγροτικά προϊόντα παραμένουν ανταγωνιστικά, η βιομηχανία χάλυβα ανθεί, και το σημαντικότερο, η τουριστική βιομηχανία είναι ελκυστική. Ο τουρισμός στην Τουρκία λόγω της φτηνής λίρας έχει εκτιναχθεί, και μάλιστα η Τουρκία είναι προορισμός για Ρώσους πολίτες, καθώς ο θερμός εναγκαλισμός των δυο χωρών ενισχύεται από τις φθηνές τιμές στις τουριστικές υπηρεσίες.
Λογικά, σύντομα θα έχουν πρόβλημα οι τουρκικές εξαγωγές. Ο λόγος είναι απλός, πολλά από τα βιομηχανικά προϊόντα που εξάγονται, χρειάζονται για να παραχθούν εισαγόμενες πρώτες ύλες που πληρώνονται σε σκληρό νόμισμα (ευρώ ή δολάριο). Κάτι τέτοιο θα συνέβαινε στην Ελλάδα αν κάποτε βγαίναμε από το ευρώ, καθώς σχεδόν ότι παράγουμε έχει κάποια εξάρτηση από το εξωτερικό. Ακόμη και τα εμφιαλωμένα νερά, χρησιμοποιούν πλαστικό που παρήχθη στο εξωτερικό. Η Τουρκία όμως, λόγω της πιο έντονης βιομηχανοποιησής της, εισάγει από το εξωτερικό πολύ λιγότερα για τις ανάγκες της παραγωγής της. Φυσικά τα προβλήματα παραμένουν.
Παρόλαυτά, η Τουρκία έχει άλλο σημαντικό πρόβλημα. Πολλές μεγάλες και σημαντικές τουρκικές εταιρείες έχουν δάνεια σε ξένο “σκληρό” νόμισμα, και αυτό σημαίνει ότι δανειακές τους υποχρεώσεις έχουν πολλαπλασιαστεί. Έτσι κινδυνεύουν με κατάρρευση, όπως θα κινδύνευαν και οι μεγάλες ελληνικές εταιρείες (ΟΤΕ, ΔΕΗ κοκ) με ομολογιακά δάνεια σε ευρώ, αν επιστρέφαμε στην δραχμή.
Αν και ο σκοπός μας δεν ήταν να κάνουμε παρουσίαση της οικονομίας της χώρας, έπρεπε να ξεκινήσουμε από κάπου πριν προχωρήσουμε στα αμυντικά προγράμματα. Η αλήθεια είναι πως η Τουρκία παράγει το μεγαλύτερο ποσοστό του στρστιωτικού εξοπλισμού που χρειάζεται. Η παραγωγή όμως δεν είναι αυτόνομη, καθώς απαιτούνται πρώτες ύλες ή προηγμένα εξαρτήματα από τρίτες (συνήθως δυτικές) χώρες, και αυτά αναμφίβολα πληρώνονται μόνο σε ευρώ ή δολάρια.
Λίστα προτεινόμενων κυρώσεων εναντίον της Τουρκίας από τις ΗΠΑ!
Επίσης, τα μεγάλα προγράμματα της Τουρκίας, όπως τα F-35 ή οι S-400 πληρώνονται σε συνάλλαγμα. Αν δουμε τις τιμές τουρκικής λίρας και δολαρίου το 2013, θα αντιληφθούμε ότι με δυο λίρες αγόραζαν τότε ένα δολάριο. Σήμερα απαιτούνται 5 λίρες. Συνεπώς, μια δαπάνη 15 δις δολαρίων για 100 F-35, θα κόστιζε τότε 30 δις λίρες. Σήμερα θα κοστίσει 75 δις λίρες, και έτσι όπως πάει η τουρκική οικονομία θα κοστίσει περισσότερα από 100 δις λίρες.
H Ρωσία μειώνει 10% την τιμή Φυσικού Αερίου για την Τουρκία και δίνει και «ρεγάλο» 1 δις δολάρια!
Αντίθετα, η φτωχή Ελλάδα, με το ευρώ μπορεί να πληρώνει στρατιωτικές υποχρεώσεις και αγορές μεγαλύτερη σταθερότητα από ότι η Τουρκία λόγω του σκληρού νομίσματος. Έχουμε σημειώσει αρκετές φορές, πως ο μέσος Τούρκος έχασε σε ένα έτος περισσότερα από ότι ο μέσος Έλληνας από την αρχή της κρίσης. Τα τουρκικά κρατικά ομόλογα ακολουθούν αυτά της Βενεζουέλας, συνεπώς ο κρατικός δανεισμός είναι πανάκριβος για την Τουρκία. Αυτός είναι ο λόγος που η Ρωσία έδωσε δάνεια για τα S-400, αλλά και φρόντισε να μειώσει το κόστος του φυσικού αερίου προς τον Ερντογάν. Μάλιστα φρόντισε να τον πριμοδοτήσει με 1 δις δολάρια φυσικού αερίου λίγο πριν τις εκλογές.
Αν οι αμερικανικές κυρώσεις επεκταθούν και στον εμπορικό τομέα, η τουρκική οικονομία θα συνεχίσει να μικραίνει, και η λίρα να καταρρέει. Αν οι ΗΠΑ καταφέρουν να πείσουν και την Ευρωπαϊκή Ένωση να συμμετάσχει, τότε η Τουρκία δεν θα χρειαστεί απλά το ΔΝΤ (για δεύτερη φορά σε μια εικοσαετία), θα πρέπει να αλλάξει άρδην τα πάντα. Δεν είναι δυνατόν για ένα κράτος να συνεχίσει να εξοπλίζεται για παγκόσμιο πόλεμο. Η Τουρκία είναι το μόνο κράτος παγκοσμίως, εκτος από ΗΠΑ και Κίνα που υλοποιεί ένα τόσο φιλόδοξο και πολύπλευρο πρόγραμμα εξοπλισμών, από βαλλιστικούς πυραύλους, μαχητικά stealth, μέχρι αροπλανοφόρο!
Δεν είναι ποτέ δυνατόν η Τουρκία να έχει πρόγραμμα κατασκευής 1500 αρμάτων μάχης, την στιγμή που η Ρωσία σταματά της παραγωγή του Armata. H μια χώρα μετά την άλλη αποτυγχάνει ή καθυστερεί στην δημιουργία νέων μαχητικών, αλλά η Τουρκία να προχωρά στην δημιουργία ενός -wannabe- 5ης γενιάς μαχητικού. Όλα αυτά, μαζί με την χρηματοδότηση πλήθους ερευνητικών προγραμμάτων στρατιωτικής φύσης, κάποια στιγμή πρέπει να περικοπούν, δεν υπάρχει λύση με την παρούσα κατάσταση της τουρκικής οικονομίας. Εκτός κι αν ο Ερντογάν, εκτρέψει κεφάλαια από άλλους τομείς στην Άμυνα, μειώνοντας περαιτέρω το βιωτικό επίπεδο του τουρκικού λαού, υπέρ της περαιτέρω ισχυροποίησης της τουρκικής πολεμικής μηχανής.
