Ξεκάθαρη είναι πλέον η αλλαγή πολιτική στις χώρες του ΝΑΤΟ και του δυτικού στρατοπέδου σε ότι αφορά την τροφοδοσία της Ουκρανίας με πολεμικό υλικό. Έτσι από τη μεγάλη ροή των ελαφριών όπλων, με έμφαση σε φορητά αντιαρματικά-αντιαεροπορικά συστήματα, σε όπλα πεζικού και πυρομαχικά, έχουμε περάσει και στα βαρέα που επιτρέπουν στις ουκρανικές δυνάμεις την επιθετική αιχμή.
50.000 αντιαρματικά και 5.800 αντιαεροπορικοί πύραυλοι έχουν σταλεί στην Ουκρανία!
Η αλλαγή αυτή δεν έγινε ούτε απλά ούτε πολιτικά «άκοπα». Ειδικά στη Γερμανία αποσοβήθηκε σοβαρή πολιτική κρίση την τελευταία στιγμή, όταν ο καγκελάριος Όλαφ Σολτς, υπό πίεση τόσο των συμμάχων του στην κυβέρνηση, των Πράσινων, όσο και στελεχών του κόμματος του, των σοσιαλδημοκρατών, δέχθηκε την αποστολή τέτοιων όπλων, με πολλές «παγίδες» να έχουν στηθεί στο ενδιάμεσο. Όπου π.χ. γερμανικές αμυντικές εταιρίες ανακοίνωναν ότι έχουν από δικά τους αποθέματα έτοιμο (ή σχεδόν έτοιμο) αρματικό υλικό να στείλουν, για να φανεί ότι η κυβέρνηση αργοπορεί να εγκρίνει τα αιτήματα τους.
Η Γερμανία αποφασίζει άμεσα για την παράδοση 100 τεθωρακισμένων Marder στην Ουκρανία
Το σύνθημα πάντως αποστολής βαρέων όπλων, δεν το έδωσαν ούτε οι ΗΠΑ, που πρωταγωνιστούν στην ροή εφοδίων, ούτε η Βρετανία (ως πιστός ακόλουθος τους). Αλλά αρχικά η “μικρή” Τσεχία και η “μικρή” Σλοβακία. Η πρώτη προσφέροντας άρματα T-72 και η δεύτερη με την παραχώρηση της μοναδικής της πυροβολαρχίας αντιαεροπορικών πυραύλων S-300, έχοντας όμως εξασφαλίσει την αποστολή 4 συστοιχιών Patriot (σε μια υπερβολή της στιγμής που όμως είχε πολιτική σημασία) από ΗΠΑ και Γερμανία και Ολλανδία. Που έδειξαν με αυτό τον τρόπο πως «δεν θα μείνει κανείς ακάλυπτος αμυντικά, στέλνοντας υλικό στην Ουκρανία, τουλάχιστον σε ότι αφορά τις χώρες της ανατολικής Ευρώπης».
Πριν προχωρήσουμε στη συζήτηση των πολιτικών και στρατηγικών παραμέτρων αυτής της απόφασης της Δύσης, να δούμε (μέχρι στιγμής) τι βαρύ υλικό έχει σταλεί, ή είναι προς αποστολή, στην Ουκρανία:
ΑΡΜΑΤΑ ΜΑΧΗΣ
- Πολωνία: Κάπου 250 Τ-72 διαφόρων τύπων
- Τσεχία: 40 Τ-72Μ
- Σλοβενία: 40 Μ-84Α4, δηλαδή το γιουγκοσλαβικό έκδοχο του Τ-72
- Σύνολο: Τουλάχιστον 330 σοβιετικής εποχής
ΤΕΘΩΡΑΚΙΣΜΕΝΑ
- ΗΠΑ: Τουλάχιστον 200 Μ113Α3
- Δανία: 50 Μ113 και 35 6τροχά ΤΟΜΑ Piranha
- Πολωνία: Κάπου 100 BMP-1
- Γερμανία: Κάπου 100 Marder
- Τσεχία: 56 BMP-1 στην εκδοχή Pbv 501 που οι Τσέχοι είχαν πάρει μεταχειρισμένα από τη Σουηδία
- Βρετανία: 120 τεθωρακισμένα διαφόρων τύπων: Τα 80 είναι τροχοφόρα μεταφοράς προσωπικού Wolfhound, Μastiff, Husky, Saxon κ.α και τα 40 ερπυστριοφόρα Samaritan (ασθενοφόρα), Spartan (TOMΠ), Samson (μηχανικού), Scimitar (ΤΟΜΑ).
- Ισπανία: 10 τροχοφόρα VAMTAC
- Αυστραλία: 20 τροχοφόρα ΤΟΜΠ Bushmaster
- Καναδάς: 8-10 τροχοφόρα Senator, μεταφοράς προσωπικού.
- Σύνολο: Τουλάχιστον 700 διαφόρων τύπων
ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟ
- HΠΑ: 90 ρυμουλκούμενα πυροβόλα Μ777, πιθανά αριθμός ρουκετοβόλων MLRS-ΗΙΜΑRS (το τελευταίο με μεγάλη επιφύλαξη)
- Πολωνία: 20 εκτοξευτές ρουκετών Grad
- Τσεχία: 20 ρουκετοβόλα RM-70, 20 αυτοκινούμενα πυροβόλα DANA
- Βρετανία: 20 αυτοκινούμενα πυροβόλα AS-90
- Γερμανία: 7-12 αυτοκινούμενα πυροβόλα PzH-2000
- Γαλλία: 12 αυτοκινούμενα πυροβόλα Caesar
- Σλοβακία: Υπό συζήτηση η πώληση 18 αυτοκινούμενων Zuzana
- Αυστραλία: 6 ρυμουλκούμενα πυροβόλα Μ777
- Καναδάς: 4 ρυμουλκούμενα πυροβόλα Μ777
- Βέλγιο: 6 (;) αυτοκινούμενα πυροβόλα M-109
- Ιταλία: Υπό προετοιμασία για αποστολή αυτοκινούμενων πυροβόλων Μ-109, ίσως και PzH-2000
- Σύνολο: Κάπου 210 συστήματα
ΑΝΤΙΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ
- Σλοβακία: Μια πυροβολαρχία S-300V1, 30-40 τεθωρακισμένα 9K35 Strela-10
- Βρετανία: 10 (;) τεθωρακισμένα Stormer με πυραύλους Starstreak
- Γερμανία: 50 ερπυστριοφόρα αντιαεροπορικά Gepard σε πήγμα Leopard 1
- Σύνολο: Κάπου 100 τεθωρακισμένα μικρού βεληνεκούς και η πυροβολαρχία S-300
ΕΞΕΛΙΞΗ: H Σλοβακία στέλνει τους S-300 στην Ουκρανία, σημείο καμπής για αποστολή βαρέων όπλων
Στα παραπάνω να προσθέσουμε πως συνοδεύονται από όγκο πυρομαχικών, ενώ στην Ουκρανία έχει σταλεί και ένας άγνωστος αριθμός από μικρότερα βοηθητικά οχήματα, συντήρησης, φορτηγά, φορείς ασυρμάτων κ.λπ. κυρίως από πολωνικά, τσέχικα κ.λπ. αποθέματα. Φυσικά οι αποστολές ελαφριών όπλων και πυρομαχικών συνεχίζονται ενώ έχουμε και δημόσιες αναφορές ότι ουκρανικά άρματα και τεθωρακισμένα που έχουν φθορές να μεταφέρονται σε Σλοβακία για επισκευή. Η λίστα όμως που παραθέτουμε δεν είναι πλήρης καθώς υπάρχουν και αποστολές που δεν ανακοινώνονται.
Η νέα μορφή του πολέμου
Πίσω στο πολιτικό και γεωστρατηγικό προσκήνιο τώρα: Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία μπορεί -σχηματικά- να μοιραστεί σε 3 φάσεις. Η πρώτη, λίγων ημερών ήταν εκείνη που η Ρωσία κατάφερε σημαντικές προελάσεις σε βορρά και νότο κυρίως, φθάνοντας και έξω από το Κίεβο. Εκεί η Ουκρανία έκανε ότι μπορούσε να αντισταθεί και να φρενάρει την εισβολή, παραχωρώντας όμως μεγάλες εκτάσεις εδάφους και επιλέγοντας την περιχαράκωση στον περίγυρο αστικών κέντρων. Εκεί δηλαδή που γνώριζε ότι μπορούσε να δυσκολέψει σοβαρά τους Ρώσους.
Η δεύτερη φάση με τη ροή της δυτικής βοήθειας, κατάφερε σημαντική φθορά υλικού (έμψυχου-άψυχου) στη Ρωσική πλευρά, με χρήση τακτικών μικρών ομάδων, ενέδρας, στοχευμένων πυρών, τοπικών αντεπιθέσεων, δράσεων στα ρευστά μετόπισθεν. Εκεί είδαμε το πόσο αποτελεσματικά μπορεί να είναι τα ελαφριά αντιαρματικά, αντιαεροπορικά, τα μη επανδρωμένα κ.ο.κ.
Η φάση αυτή «πίεσε» σημαντικά τη Ρωσία καθώς είδε πως δεν μπορούσε να συντηρήσει ένα τόσο ανοιχτό μέτωπο εκατοντάδων χιλιομέτρων, επιλέγοντας τελικά την αποχώρηση από το βορρά και την επικέντρωση στην ανατολική γραμμή αντιπαράθεσης. Εκεί δηλαδή που επιδιώκει να καταλάβει όλο το Ντονμπάς (πέρα από τις περιοχές των αποσχιθέντων) αλλά και να παγιώσει την κατοχή της στο νότο.
Πίεση από το βορρά στον Ντομπάς από ρωσικό πεζικό και πυροβολικό
Στη φάση αυτή που διανύουμε τώρα, η Ουκρανία επιχειρεί να απαντήσει με επιθετικές επιχειρήσεις τακτικών μονάδων μεσαίου μεγέθους, κυρίως ταγμάτων και πρόχειρα συγκροτημένων ομάδων μάχης με διπλό στόχο. Αρχικά να μπλοκάρει την ρωσική επίθεση στα ανατολικά και μετά να πιέσει επιθετικά όπου μπορεί. Στο δεύτερο σημείο έχουμε δει μερικές ουκρανικές επιτυχίες γύρω από το Χάρκοβο στο βορρά αλλά και στα περίχωρα του Μικολάγιεβ στο νότο, που πλέον οι ρωσικές δυνάμεις ανασυντάσσονται αλλά μικραίνοντας τη γραμμή του μετώπου με τοπικές υποχωρήσεις.
Έτσι η Ουκρανία περνά πλέον -με επιταχυνόμενο ρυθμό- σε πιο «συμβατική» φάση πολέμου με αντιπαράθεση περισσότερο οργανωμένων στρατευμάτων μεσαίων σχηματισμών. Όπου βέβαια έχει ανάγκη βαρέος υλικού, κυρίως άρματα και πυροβολικό.
Η Δύση αποκρίνεται σε αυτή την ανάγκη πιστεύοντας πως είναι μια «χρυσή ευκαιρία» να εξαντληθεί κι άλλο ο ήδη καταπονημένος ρωσικός στρατός εισβολής, που έκλεισε 2 μήνες αδιάκοπων μαχών και μεγάλων απωλειών, ειδικά σε μετακινήσεις σε αμφισβητούμενα εδάφη. Και οι δύο πλευρές προφανώς αιμορραγούν σημαντικά, με την Ουκρανία να αρνείται πεισματικά να δώσει στοιχεία απωλειών, προβάλλοντας μόνο τις επιτυχίες της. Αλλά και η Ρωσία, επίσης «διαφημίζει» την κατάληψη της Μαριούπολης (έστω με το θύλακα του Azovstal) όπως και την προέλαση στα ανατολικά, κυρίως από την βόρεια πλευρά της λαβίδας που προσπαθεί να εκτελέσει, χωρίς να παραδέχεται απώλειες.
Η αντιπαράθεση λοιπόν μεγαλώνει και γίνεται ένας βαρύς πόλεμος φθοράς όπου 4 κυρίως στοιχεία θα τον κρίνουν:
- Η ουκρανική αντοχή να συντηρήσει την πίεση σε όλα τα μέτωπα απασχολώντας ρωσικές δυνάμεις, που δεν θα μπορούν να σταλούν στην προώθηση στα ανατολικά. Πίεση που απαιτεί μεγάλο αριθμό στρατευμάτων (πλέον επιστρατεύονται όλες οι ηλικίες μέχρι τα 60) εκπαίδευση τους και οργάνωση σε ανοιχτά πεδία μάχης. Δηλαδή εκεί που μέχρι τώρα η Ουκρανία δεν έχει δοκιμαστεί.
- Η ουκρανική ικανότητα να αφομοιώσει τα δυτικά συστήματα βαρέων όπλων που δέχεται, τα οποία δεν γνωρίζει, και είναι πλέον ένα κανονικό «τσίρκο» πολυτυπίας (κάθε χώρα στέλνει ότι έχει). Παραμένει απορία το πώς όλα αυτά θα μπορέσουν να αποδώσουν στη μάχη με προσωπικό που μέχρι σήμερα ακολουθούσε άλλα δόγματα μάχης.
- Η ικανότητα των δύο «τροφοδοτών», δηλαδή Δύσης από τη μια και Ρωσίας από την άλλη να συνεχίσουν τη ροή όπλων. Η μεν Ρωσία έχει τεράστια αποθέματα, αλλά παλαιότερης τεχνολογίας, σε πολύχρονη αποθήκευση, σε άγνωστη κατάσταση ενώ η παραγωγική της μηχανή δεν μπορεί να αναπληρώσει σήμερα την απώλεια των μοντέρνων της μονάδων. Για παράδειγμα τα εργοστάσια αρμάτων της υπολογίζεται πως σε πλήρη παραγωγή ίσως να μπορούν να αποδώσουν 300 άρματα το έτος, αλλά ήδη αντιμετωπίζουν ελλείψεις κρίσιμων υλικών. Από την άλλη η Δύση έχει σοβαρά αποθέματα δικών της αρμάτων, πυροβόλων κ.λπ. αλλά οφείλει να κρίνει πόσο από αυτά μπορούν να παραχωρηθούν, και πόσο «προκλητικά» θα είναι μπροστά σε μια όλο και πιο οργισμένη Ρωσία, Που μιλά ανοιχτά ότι θα πλήξει τις εφοδιοπομπές τους, ίσως ακόμη και πριν τα ουκρανικά σύνορα. Εδώ δηλαδή μπαίνει και ένα γεωστρατηγικό ερώτημα, του πόσο μπορεί η Δύση να ρισκάρει μια γρήγορη (σημαντικό αυτό) «επιτυχία» της Ουκρανίας. Ή να προτιμήσει ένα πιο παρατεταμένο πόλεμο φθοράς χωρίς μεγάλες εξάρσεις που θα οξύνουν την ρωσική απάντηση.
- Τέλος από την πολιτική αντοχή και των δύο πλευρών να συνεχίσουν ένα πόλεμο φθοράς βαρέων όπλων. Η μεν Ουκρανία ζει την πατριωτική της έξαρση αλλά μεγάλο μέρος του πληθυσμού είναι σε προσφυγιά και εσωτερικό εκτοπισμό, η οικονομία της έχει καταρρεύσει, οι υποδομές της καταστρέφονται συνεχώς. Η Ρωσία από τη πλευρά της ζει υπό καθεστώς οικονομικών κυρώσεων που αφήνουν σημαντικό στίγμα, δεν έχει καταφέρει να βρει σοβαρά στηρίγματα (πέρα από την κινεζική ανοχή), έχει μεγάλες ανθρώπινες απώλειες που δοκιμάζουν ή θα δοκιμάσουν την κοινωνική της συνοχή.
Το συμπέρασμα προς το παρόν είναι το εξής: Η Δύση φαίνεται ότι έχει αποφασίσει να δώσει στην Ουκρανία σημαντικό μέρος των ισχυρών όπλων που ζήταγε από την πρώτη μέρα, επικροτώντας την τακτική μακρού πολέμου φθοράς, ελπίζοντας πως η Ρωσία θα “ενδώσει” κάποια στιγμή.
Η ροή ακόμη δεν είναι πλήρως ξεδιπλωμένη καθώς λίγες είναι οι χώρες που έχουν δώσει το μεγάλο όγκο συστημάτων (ΗΠΑ, Βρετανία, Πολωνία, Τσεχία, Σλοβακία, τώρα ξεκινά και η Γερμανία), υπάρχει μεγάλο παρασκήνιο το πότε και πως όλο το ΝΑΤΟ θα συντονιστεί σε μια ροή βαρέων όπλων, και αν αυτά θα αυξηθούν και σε ποιότητα. Π.χ. παραμένει σε εκκρεμότητα η παροχή μαχητικών αεροσκαφών, που ακόμη δεν έχουμε είδηση, παρότι η Πολωνία είχε προσφερθεί στην αρχή της σύγκρουσης να δώσει τα δικά της MiG-29. Ενώ δεν έχουμε δει ακόμη το πόσο η Γερμανία θα «ανοίξει» τις δικές της αποθήκες παλαιού αλλά αξιοπρεπούς υλικού, αλλά και το πως οι χώρες με σημαντικές ποσότητες σοβιετικών όπλων, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, θα «πειστούν» να συνεισφέρουν. Με την Ελλάδα κάπου στη περιφέρεια αυτών των πιέσεων, αλλά όχι και πολύ μακριά.
Υπό μια έννοια λοιπόν ο πόλεμος στην Ουκρανία τώρα «ξαναξεκινά». Σε νέα φάση, βαρύτερη, όπλων-τακτικών-αλληλοεξόντωσης, με τις δύο πλευρές πολύ φανατισμένες, με φοβερές καταγγελίες για εγκλήματα πολέμου κυρίως από Ουκρανικής πλευράς (αλλά και τα ρωσικά ΜΜΕ και μέσα κοινωνικής δικτύωσης πυκνώνουν τις δικές τους ανάλογες αναφορές). Με τη ρητορική για “πόλεμο μέχρι εσχάτων” να επικρατεί και με αγωνία για το πόσο μπορεί αυτός ο πόλεμος να διαχυθεί. Όπου ήδη η Ρωσία δίνει “μήνυμα” προς Μολδαβία, ίσως και προς χώρες της Βαλτικής, ανοίγοντας δηλαδή τη βεντάλια της διεκδίκησης της για ένα νέο διαμοιρασμό ισχύος.
